Auteur: Frank Havik

Nederland heeft in 2014 een hoogtepunt in de landelijke zeilgeschiedenis gevierd: onze oudste nationale eenheidsklasse bestaat sindsdien een eeuw. De springlevende 12-voetsjol, een sierlijk houten overnaads zeilsloepje, is in al die tijd nooit echt veranderd. Lang geleden een internationale, zelfs tweemaal een olympische klasse, nu nog steeds voor beginners en geoefende wedstrijdzeilers een plezier en uitdaging om in te zeilen.

Ideaal voor iedereen
Op 19 april 1914 stellen de Verbonden Zeilvereenigingen van Nederland en België de Nationale Klasse der Standaardjollen in naar model van de BRA `A’  Class One-Design Dinghy. Die ‘A’ -Class Dinghy was het ontwerp van George Cockshot, dat de prijsvraag van de Engelse Boat Racing Association won voor een twaalf voet lange zeilboot die ook als bijboot kon dienen. In Engeland is het succes van de ‘A’ -Class beperkt door het uitbreken van de Wereldoorlog in 1914. In neutraal Nederland, waar in deze jaren het zeilen een sport voor de ‘gewone man’ en de jeugd wordt, groeit de klasse – bij ons 12-voetsjollenklasse genoemd – als geen ander. In 1918 zijn er al over de honderd wedstrijdjollen gebouwd.

Het blijkt de ideale zeilboot: perfect om in te leren zeilen, bij jonge wedstrijdzeilers populair en dé boot onder zeilsters. Het succes zet door: in 1919 wordt de 12-voetsjol internationaal erkend en in 1920 en 1928 zelfs gekozen tot boot voor de Olympische Spelen. De klasse blijft tot na de Tweede Wereldoorlog verreweg de grootste van het land, daarna nemen nieuwe klassen de rol van les- en wedstrijdboot over. De internationale status vervalt in 1964 maar de klasse begint na een dip in de jaren zestig op nationaal niveau weer aan de opmars.

De Twaalfvoetsjollenclub
Sinds 1960 bestaat De Twaalfvoetsjollenclub, de organisatie die de klasse eerst door een moeilijke periode heen loodste en nu de krachtige bron en animator is van het zeilen in de jol. Er zijn klassenevenementen zoals het Pinksterweekend en de Grouster wedstrijden, en het Nederlands Kampioenschap, waarbij grote velden aan de start komen. Het land is verdeeld in regio’s met een eigen commissaris voor de organisatie en coördinatie van de regionale activiteiten en het versterken van de band tussen de jollenzeilers. Het clubblad en de website leveren informatie over wedstrijden, klassenvoorschriften, technische aspecten en contacten met het buitenland.

Buitenland
Hoewel de klasse geen internationale status meer heeft, zijn er talloze plekken ter wereld waar men in 12-voetsjollen zeilt. Zo vaart er in Italië een actieve jollenvloot van doorontwikkelde houten en polyester boten, terwijl in Duitsland, Zwitserland, Frankrijk en Turkije vooral met klassieke 12-voetsjollen gevaren wordt. In Japan zijn er alleen nog sporadisch interuniversitaire wedstrijden in jollen. Dankzij de goede contacten met de buitenlandse zusterorganisaties kunnen zeilers in een eigen of geleende jol in Duitsland, Frankrijk, Zwitserland, Italië en Turkije aan wedstrijden deelnemen.

Toekomst
Honderd en tien jaar 12-voetsjol staat symbool voor de populariteit van de zeilsport en voor de wedstrijdzeilsport in het bijzonder. De liefde voor traditionele houten jachten bloeit als nooit tevoren en de charmante klassieke 12-voetsjol past daar helemaal bij. De klasse zal wel nooit meer olympisch worden, maar verder ziet de toekomst van de 12-voetsjol er zonniger uit dan ooit.

Ter gelegenheid van het eeuwfeest van de 12-voetsjol is het boek Twaalfvoetjol 100 jaar klasse verschenen. Hierin vindt u een schat aan informatie.

Prijs van het boek: € 45,00 (excl. Verzendkosten).